Ken je Ko uit Aarlanderveen nog?
"Hij werd in 1908 geboren in Zuid Holland ging in 1919 met het hele gezin incl. de koeien en andere levende have met de stoomtrein naar Lunteren op de Veluwe waar zijn ouders een nieuw agrarisch bestaan hoopten op te bouwen.
Toen hij dik honderd was zocht Truska hem op om hem zijn levensverhaal te ontfutselen. Zo werd zijn levensgeschiedenis geboekstaafd." 1)
Daaraan moest ik toch sterk denken toen ik onlangs ook eens geïnterviewd werd door een bekende schrijfster; Griselda Molemans was op mijn spoor gekomen via de "In Memoriam Zacharias Sawor"-uitgave van de West Papua Courier, waarin ik als een van de schoolvrienden werd opgevoerd van de eerste lichting papoeastudenten (1955) in Nederland. En inderdaad, daar had ik wel wat over te melden. Wat schetst echter haar teleurstelling dat dat vrijwel uitsluitend positieve ervaringen waren. Ze is bezig met een boek over de schandalige ontvangst van Indische Nederlanders, Molukkers/Papoea's (deze link ontgaat mij eerlijk gezegd) en andere ex-KNIL mensen in het thuisland van hun uitbuiters; na de dekolonisatie. Daar is een schrijnende geschiedenis over te verhalen. En ik vermoed dat ze een dubbele agenda heeft: alsnog erkenning en genoegdoening eisen namens velen (misschien ook van haar eigen familie) van de Nederlandse Staat.
Om kort te gaan, Zachi kreeg een warme ontvangst in de p.c. christelijke omgeving van Zutphen e.o. Hij leed hier nooit onder discriminatie door zijn
kleur of ras, naar eigen zeggen; integenstelling tot zijn behandeling en ervaring in Nieuw-Guinea onder Soekarno's schrikbewind. Hij werd ook in onze familiekring beschouwd als een soort zwart broertje dat bij mij hoorde. Jammer genoeg verloor ik hem na de middelbare school uit het oog. Veel later kwamen we elkaar weer tegen onder gewijzigde omstandigheden.
Toch heeft Griselda een flink aantal quotes opgenomen en een tiental historische zwart-wit kiekjes van onze vriend gescand. Ik ben benieuwd of er in het uiteindelijke boek iets van terug te vinden zal zijn.
Griselda heeft Zachi zelf nog gesproken in juni jongstleden, maar toen was hij al erg ziek. Hij zou geklaagd hebben over het toendertijd met mes & vork moeten eten en brood-met-kaas. Dat bestek hebben ze hem waarschijnlijk tijdens de introductie op de Zendingsschool in Oegstgeest al bijgebracht en de broek had de peniskoker al 100 jaar in Papua verdrongen dankzij de zendelingen, die ook het koppensnellen met succes de kop indrukten. Tel ook toch eens de zegeningen van de beschaving.
3) Interview met Griselda hier
Voorlopig ben ik echter nog geen honderd en als dit het laatste mij afgenomen interview is moet ik toch maar zelf een levensverhalencursus gaan doen om de wereld van mijn bestaan te doordringen. Zit daar iemand op te wachten? Dan hoor ik het graag.
