Evolutie 9 (09-09)

De Eeuw van mijn Moeder.

Vandaag 100 jaar geleden werd mijn Moeder, Grietje van der Schoot, geboren in Franeker. Dochter van een klompenhandelaar en een....? Tja, wat deed haar moeder, mijn Omoe, eigenlijk? Kinderen baren, veel kinderen. Acht levend geboren, drie haalden de 20 maanden niet. Men fluistert dat er méér zwangerschappen zijn geweest?

Opa "pappe is thuus" was dominant, authoritair, visionair en bovenal dol op zijn Jehanne (Johanna); hij liet zelfs de roef van de vakantietjalk verhogen zodat Goudene Moeke er rechtop in kon staan -koken-? En ze hadden ook bijna het eerste automobiel in Franeker; en alles voor de kinders; handelsreizen naar Riga en Berlijn. Hij voelde zich bijna een echte jood. Was het niet echt, wel een keppeltje. Hij vond dat meisjes ook een goede opleiding moesten genieten; zeer progressief, ze hadden nog niet eens stemrecht toen. Zo is mijn moeder zelfbewust en zelfstandig opgegroeid, zonder door te slaan naar feministische intolerantie. Dat is haar in een veelbewogen leven goed van pas gekomen. Maar de Man moet voorop gaan: haar vader, haar man, haar broer, en later ik, met groot respect voor, ja bijna verering van de Vrouw- de moeder, dochter, zuster. Dat beeld van haar vader heeft ze op mij overgedragen. De episode van haar huwelijk en ontbinding daarvan valt buiten dit korte bestek, naar zit wel in mijn ziel, en in een dossiermap.

Negentig jaar leven in de 20ste eeuw: van de uitvinding van het W(ater) C(loset) tot en met de mobiele telefoon; van de kist met ijsblokken naar koel/***vriescombinatie; stofzuiger en waschmachine; van gaslicht naar electrisch licht;

radiotelegraphie naar Indië en kleurenTV met een videorecorder. Dit laatste ding was een stap te ver. Per skûtsje naar Bolsward, per Boeing 747 naar Bethlehem. WO II. Opkomst en ondergang van de USSR. Van 't Hemels Paradijs en de Dag des Oordeels naar de nuchtere keuze voor crematie en uitstrooïng op het veldje. De oogst van één kind is wat mager, maar met drie kleinkinders bleef zij Mieneke lange tijd een straatlengte voor. Oh, als ze wist van die 6 superachterkleinkinders!!

Lieve Moeder, dank je voor jouw leven, je opofferingen, je doorzettingsvermogen. Dank je voor mijn leven. En leef nog lang en gelukkig in ons vóórt.